Ponad 18 tys. więcej uczniów z Ukrainy w polskich szkołach po wprowadzeniu obowiązku szkolnego

Raport z analizy danych (stan na październik 2024 r.) pt. "Uczniowie z Ukrainy z doświadczeniem uchodźstwa w polskich szkołach" przygotowało Centrum Edukacji Obywatelskiej (CEO) we współpracy z UNICEF. Wnioski zaprezentowano podczas środowej konferencji w Warszawie.

Prezes CEO Jędrzej Witkowski zwrócił uwagę na powszechność różnorodności kulturowej i narodowościowej. Zaznaczył, że uczniowie uchodźczy z Ukrainy są w 58 proc. polskich szkół (prawie 12,5 tys. placówek). "W co czwartej klasie mamy przynajmniej jednego ucznia lub uczennicę z doświadczeniem uchodźstwa z Ukrainy w 70 tys. oddziałów klasowych" - dodał.

Jak powiedział, w praktyce oznacza to, że co czwarte dziecko w systemie - czyli 1 mln 200 tys. dzieci - na co dzień w intensywny sposób doświadcza wielogodzinnego kontaktu z różnorodnością. "Prawie 60 proc., czyli mniej więcej 3 mln dzieciaków, doświadcza kontaktu z różnorodnością incydentalnie, poprzez kontakt z rówieśnikami innej narodowości w szkole" - zauważył.

Zaznaczył, że świadczy to o potrzebie mądrego zarządzania różnorodnością polskiej szkoły. Potrzeba ta, jak podkreślił, jest "paląca, szczególnie teraz, gdy zmieniają się nastroje społeczne". "Także na początku kampanii wyborczej, gdy - wszystko na to wskazuje - ten temat także będzie się pojawiał, a to oznacza, że każda trudność będzie eskalowała do napięcia czy konfliktu" - dodał Witkowski.

W raporcie wykorzystano dane z resortów: cyfryzacji i edukacji - Systemu Informacji Oświatowej (SIO) oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS).

CEO zwróciło uwagę, że w polskich szkołach uczy się obecnie około 203 tys. uczniów z Ukrainy, czyli 152 tys. osób, które uciekły przed wojną i 51 tys. migrantów przybyłych do Polski przed lutym 2022 r. Dodało, że uczniowie ci stanowią 4 proc. dzieci w polskich szkołach, "choć w niektórych miejscach ich obecność jest prawie dwukrotnie większa (np. we Wrocławiu - 7,8 proc.)".

Według danych, w październiku 2024 r. w SIO zarejestrowanych było 195,3 tys. uchodźców z Ukrainy uczęszczających do różnego rodzaju szkół i przedszkoli. "To największa liczba uczniów -uchodźców w polskim systemie edukacji od czasu eskalacji wojny na Ukrainie w lutym 2022 r." - podkreśliło CEO.

Dodało, że z tej grupy na początku roku szkolnego 2024/25 - 152, 3 tys. - stanowiły dzieci i młodzież w wieku szkolnym. "Po wprowadzeniu obowiązku szkolnego (...) liczba uczniów-uchodźców z Ukrainy wzrosła o 13,5 proc. w porównaniu z poprzednim rokiem szkolnym (kwiecień 2024 r.)" - czytamy.

Według stanu na październik ub.r. dzieci i młodzież w wieku szkolnym z Ukrainy stanowią 78 proc. wszystkich uczniów-uchodźców z Ukrainy w polskim systemie edukacji.

Autorki publikacji zwróciły uwagę, że wprowadzenie obowiązku szkolnego spowodowało wzrost liczby uczniów w polskich szkołach o ponad 18 tys. - znacznie mniejszy niż prognozowany m.in. przez MEN. Dodały, że wzrost jest większy w szkołach średnich (ponad 11 tys.) niż w szkołach podstawowych (niecałe 7 tys.).

Zauważyły też, że w bazie PESEL UKR znajduje się ok. 309 tys. dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. Według danych SIO, liczba dzieci chodząca do polskich szkół wynosi 152 tys., a zgodnie z danymi ZUS, na 151 tys. dzieci w wieku szkolnym pobierany jest zasiłek 800 plus. "Można więc założyć, że już teraz dzieci z Ukrainy, na które pobierane jest 800 plus uczą się w polskiej szkole, mimo że powiązanie wypłat tego świadczenia z obecnością w polskiej szkole w praktyce zacznie obowiązywać dopiero w czerwcu 2025 r." - dodało CEO.

Wskazało, że w kwietniu 2024 r. świadczenie 800 plus było pobierane na ok. 146 tys. dzieci w wieku szkolnym (7-17 lat), gdy do szkół uczęszczało ok. 134 tys. uczniów-uchodźców z Ukrainy - czyli ok. 12 tys. mniej uczniów było zapisanych do szkoły niż otrzymywało zasiłek 800 plus.

Z kolei w październiku 2024 r. świadczenie to było pobierane na ok. 151 tys. uczniów-uchodźców z Ukrainy w wieku szkolnym (7-17 lat), czyli na ok. 5 tys. więcej niż w kwietniu.

"Jest jednak mało prawdopodobne, aby istniała duża grupa dzieci przebywających w Polsce, których rodzice nie złożyli wniosku o świadczenie 800 plus, dlatego przyjmuje się, że dane z systemu ZUS najdokładniej odzwierciedlają liczbę dzieci z Ukrainy mieszkających w Polsce" - czytamy.

Raport dostępny jest na stronie https://ceo.org.pl/uczniowie-z-ukrainy-w-polskich-szkolach-nowy-raport/. (PAP)

pak/ agz/